Shiwaranyo dora Amazonan na Ekwadoran. Punyo na Ekwadoran keju munku vocha na an Shiwaranyo dora lai.

Ushiwara wi tau la fecho abaska wau. Yunyo nong keju vocha lai chumun ya ke jambaisa haikwe na an. 

Punyo kwi waija fechoto za cheni, datini ai chempe. Yunyo mau kayoza yunga sasta.

Tachu tiro na 90 lo, punyo la mumpo an na Shiwaranyo leleng audo. Yunyo ka en chumun yuyung dora lai lo, ya tenzang tos yunyo.

Achu

Ana jauza apa tenzang ai zen la sayanyo na Kenyan. Ya wiza ata wi deza apa nuchu ala kwa de ayin. Mau lo, tenubo reza ala wi ai nuno zen. Ya ten al pompau ukwa chumun apa.

Chumunye lo, al jarim dan hen ya rava sinkovako. Shau vadonyo 194.000 tengi laimpo apa van ai ge leleng anunai.

Al tau henyun dan wau mun nenkuza wamwa awau. Vadonyo wi be wana notile. Dan tunka yunyo janyin kansa tom upopo. Dan sin shau janenku melembe sun chu vadonyo na Kenyan!

Achu

Punyo na KO kwi baska wepa kemunto hen la Tanzanan. Al denu za yulenti deza banso ai miki. Al shau kemun tonsi ata na muraza semido ai semila yanyo tenubo reza.

Yulenti be al za yanyo tengi nenu deche wanayo 290. Yanyo tengi deche ge semido tunti nia. Nenkung sisi en yanyo tinza ala hu eno monenu. Chumunye lo, al mumbon muranyo la pimpi vu bonovan chu asho. Shai al tengi depo leleng amonenu.

La Ruandan lo, al mau kwi munku nokan shai la tiro wau. Aye mau amunku na Zipalain (Zipline), pokwe wechu Silikan Velih, RnJ.

Achu

Isik nampuno ojong nyova. Ya tintishi ubu wengo titol. Mau lo, ya tusung yunyo luntu eom tuchu zizi, lebo kuzi.

La murenyo na Nu-Yauk lo, ya kuyera tusung le kuzi. Umuren na Isik mau janja wengo titol vu vantia na muyento. Esto lo, rembe tau baska en Usik tengi wengo titol sisa ai en ya tus le kuzi.

Rembe shau keho Usik maushi keju dembenu murenyo na Nu-Yauk. 
​
Achu

Shoh Yoguang (周有光) yukajono na Chongan. Yu saje zashi na janko Hanka za kotanyo na Romah. Senka na korenyo wau "Pinyin". Kaya wau kano "auhim okoren". 

Pinyin leo jamwi Uchongan yunyo tengi koyun nuchu melembe 15 deche melembe 100 fafau. 

Ba Shoh kwi deche tiro 111.

Achu

Jamanyo na punan na jono kwi nyocho atoka. Ya jewi gemeo teopol mel sisi chula.
Gemeo dora Kwalan ai lanyo sin na Iran. La punan ze tio lo, ujonini sisi chula.

Atumbaiza doi wan tio tos shila. Mau lo, yunga kwi munchu gemeo nuchu melembe sastanini chu dorala. 

Al tau jesa gemeo shila zembo. Al la jelon zashi na kubas atumbaiza ai kaira ai jamwi doranyo yu rata laila.

Achu

La Augan la Mano lo, wana de chipola. Vabu na yu kanka la Iran echu yu nong tengi lalu wana. 

Utaliban siwi wehim tos wana yu de kwasi chipola. Yunyo jeho en ya tusung wana nuchi vado leleng uvanyo. Chumunye lo, yunyo baska jafon wana. Yunyo kaibo titu yu.

Kekwe na koika na wana ka en janjanto shi awau la to wi tomwi la Augan chumun koinyo nong jam akakwa fe aminja fe wana. Al jewi punan azen tio la Yula tos wana.

Achu

Winuwiti jondua faushi dora Kanadan. Chu yunyo lo, uyendua vaipol sisi weka yuka Inuwiti. Ingilka ai Faransaka yuka sisi be punyo joza shi yuka punchu, eye yuka chubo wi tunti vainini laila bo punan.

Noti kwa na Iniwitinyo la Kanadan tau nunai Kamaran (KO) eno kwan ashi Ukamara janten jamwi uweka na Kamaraka.

Noti mau keju janko nuko Kimbu Chaus (Prince Charles) haka yu leo yunyo. Kimbu tengi janko nuko punka na Kanadan tos aya.

Achu

Repatal tal al tengi raza pasho nuchu lai. Ayembena laila la Yula tau.

Akwa be yunga wi nong jo ya, en asun la Teolan! Lekedo lai le senka Mek-Marodoh (McMurdo) tos ujono 250 deche u1250. Lai mau lo, al tinza repa!

Chumunye lo, al kebo repatal sun la lekedo. Eta akwa tombai lo, al tengi za ayin. Eta asun yo tombai lo, al za ambe chu asun jam akwa ya leke.

Tato kwa tos tiro utal na parado de Teolan sayun ai mumwe tal.

Achu

Domanyo (دومي‎‎) unyo ya dora la Sunan na Vununo. Kuye lo, yunyo ranu nuchu anyombe na Baratan shi chufa na Romaninyo.

Al jewi Udoma sumbena faushi dora la Sunan na Vununo tauta, esto al nong tengi jo reshi chumun Udom wi vanjo inyoshi chumun ayinyun lon. Winyombe chu yunyo sile vilu. Mau lo, anyoru la Suran munchu uwi chu yunyo nubo Libanan shi uminchu. 

La punan yo yunyo dora lai, al janja kaza Arabaka. Domaka nong le korenyo mawi. Aye mau amun yuka la monyun ge chumunye. Al jewi melembe 10 sisi chu Domanyo yo rata weka yuka Barata-Pananchu wau.

Uweka wijo na Domaka ujika Bilal (بلال). Yu janja kaza Domaka jika. Al tengi wehim ajika na yu la zano.

Achu